Volgende VLAIO Netwerk partners werkten - in alfabetische volgorde - mee aan dit dossier:

Arteveldehogeschool

Binnen het onderzoeks- en ontwikkelingscentrum van het expertisenetwerk Business & Management zijn er vier onderzoekslijnen. Eén daarvan is de onderzoekslijn Circulaire Economie en Duurzaam ondernemen. Bij deze onderzoeksgroep kan men terecht

• om te experimenteren in het FabLab van Arteveldehogeschool. Dit FabLab staat immers open voor iedereen. Wil men een prototype produceren of kleine oplages? Aarzel dan niet om een tijdslot te reserveren; 
• voor het in kaart brengen van de hindernissen en hefbomen binnen de keten bij het introduceren van circulaire innovatieprojecten, en aanbevelingen zodoende de adoptie te versnellen. Zie bijvoorbeeld het Hemp4Future project; 
• voor onderzoek ter ondersteuning van de implementatie van circulaire business modellen. Zie hiervoor het onderzoek rond circulaire business modellen, of, meer specifiek, het vervolgonderzoek rond circulaire verdienstelijkingsmodellen (Product-as-a-service of PaaS); 
• voor onderzoek ter ondersteuning van een marktintroductie en/of het bepalen van de (financiële) haalbaarheid van een circulaire dienst of product. Zie bijvoorbeeld het KIKET project; 
• voor samenwerkingen rond het thema Hennep kunnen ondernemingen ook terecht bij het Hennep+ Living Lab waarvan Arteveldehogeschool een partner is.  

biotope by VIB

biotope by VIB is een incubatorprogramma voor biotech start-ups die hun agrifoodinnovatie willen omzetten naar een succesvolle start-up. biotope geeft starters gedurende twaalf maanden toegang tot laboratoria, een netwerk van deskundigen en financiële steun. Door hun businessvaardigheden en technologie te versterken, worden ze klaargestoomd voor het ophalen van startkapitaal.

Catalisti 

De speerpuntcluster voor chemie en kunststoffen is een neutrale speler binnen het landschap van bedrijven, onderzoeksinstellingen en overheid die samenwerking en innovatie stimuleert en ondersteunt. Catalisti werkt bedrijfsgericht en identificeert innovatieopportuniteiten bij bedrijven. Daarrond bouwt men vervolgens een consortium uit: we connecteren bedrijven die daarmee willen verdergaan met relevante kennisinstellingen. Onze expertise bestaat enerzijds uit het bouwen van consortia, het helpen bij het opstellen van projectvoorstellen en het toeleiden naar mogelijke subsidies voor die projecten. Anderzijds zorgen we ook voor een goede begeleiding en realisatie van die projecten. We werken zeer breed: van fundamenteel onderzoek (Moonshot) over toegepast onderzoeken tot een prototype. We werken met vier programma's:

• Biobased value changes, dus alles bio gebaseerd;
• Proces intensification and transformation, grote chemische processen transformeren; 
• Circularity and research efficiency, waar we met neven- of afvalstromen aan de slag gaan;
• Advanced sustainable products: onderzoek en ontwikkeling rond nieuwe, duurzame producten die al misschien bestaan. 

Specifieke projecten rond circulariteit hebben we in drie types: SBO, ICON en O&O-projecten lopen. Binnen Catalisti is ICON het geprefereerde projecttype omdat daar de nauwe samenwerking tussen bedrijven en kennisinstellingen het sprekendst is.
Tenslotte is er ook het Moonshot initiatief dat losstaat van Catalisti, maar waar Catalisti-mensen en Catalisti mee het stuur in handen hebben om het in goede banen te leiden. Binnen het tweede traject is circulariteit een belangrijke pijler.

Centexbel 

Centexbel is een collectief onderzoekscentrum voor de Belgische textiel- en kunststofverwerkende industrie. Door het ontwikkelen en delen van kennis en expertise en via hechte samenwerkingsverbanden wil het bijdragen aan een duurzame toekomst voor Belgische textiel- en kunststofbedrijven. Circulaire economie en recyclage zijn daarbij hot topics. Tot voor kort lag de focus daarbij vooral op mechanische recyclage. Dat was voor bedrijven de makkelijkste route: van het terug inzetten van zeer eenvoudige stromen, over compatibilisering van gemengde stromen, tot het omgaan met meerdere laagsmaterialen. Mechanische recyclage lost echter niet alles op. Daarom zet Centexbel de laatste twee jaar ook heel sterk in op chemische recyclageroutes.

Flanders DC

Met het Close The Loop programma stimuleert Flanders DC samen met Vlaanderen Circulair de mode-industrie om te evolueren richting meer circulariteit. Flanders DC: “We willen designers, producenten, retailers en consumenten bewustmaken van de volledige levenscyclus van een kledingstuk. Die levenscyclus verdelen wij onder in zes fases: grondstoffen, ontwerp, productie, verkoop, gebruik en einde leven. In elke fase reiken we strategieën aan die je als modebedrijf kan implementeren.

Onze website is een soort mini-Wikipedia rond circulaire mode met een resem tips en meer dan 400 inspiratiecases. Daarnaast kan je er ook de planner invullen. Dit is een vragenlijst die alle zes schakels doorloopt. Het gepersonaliseerde resultaat somt concrete actiepunten en aanbevelingen op.”

Zowel starters als meer mature bedrijven kunnen bij Flanders DC terecht: “We hebben al trajecten van een jaar doorlopen met mature kmo's en lanceerden onlangs ook de Close The Loop sessies, een digitaal sneltraject van 5 halve dagen om je circulaire ambities vorm te geven. We vertrekken vanuit het resultaat van de Close the loop planner en daarmee gaan we samen met de bedrijven op zoek naar de juiste circulaire strategieën.  We delen kennis en inspiratie en laten experts aan het woord, maar laten de bedrijven ook in groep samenwerken. 

Vooral het groepsgebeuren is een troef en iets waar we veel belang aan hechten. Daarom zetten we in op een sterk ambassadeurswerk waarin we bedrijven minimum één keer per jaar samenbrengen. Elke ambassadeur heeft ook een eigen pagina op de website waar je kan terugvinden waar er momenteel op gewerkt wordt. Je kan er de verhalen lezen van ambitieuze duurzame kleinere brands als La Fille d’O, Komrads en HNST maar ook het transformatieproces lezen van meer mature bedrijven als Xandres, Woody, JBC of Atelier Noterman.”

Overigens heeft Flanders DC onder haar klanten ook enkele bekenden van VLAIO: Yuma Labs, Dressr en Causa Sui zijn alle drie actief in de mode-industrie en specifiek met circulaire business modellen. Ieder met een eigen insteek voor een duurzamere economie. Recent kregen Yuma Labs en Causa Sui subsidie in het kader van de innovatieve starterssteun, een nieuwe VLAIO-steunmaatregel. Dit om zowel de technische uitdagingen als het business model verder uit te werken. Dressr vroeg eerder met succes een VLAIO ontwikkelingsproject aan. 

• Yuma Labs is een startup uit Antwerpen die circulaire zonnebrillen ontwerpt en verkoopt, zowel rechtstreeks aan consumenten als in samenwerking met modemerken. Hun brillen worden gemaakt van gerecycleerde plastics en worden bij eindeleven gerecupereerd voor nieuwe brillen. Ze hebben nu plannen voor een aanvullende business: een dienstverlening waarbij ze modemerken helpen om circulair te worden. Wil je meer weten over hun businessmodel? Bekijk het filmpje over het BMC van Yuma Labs.
• Causa Sui wil een abonnement bieden op een kledingcollectie, waarvan elk kledingstuk niet alleen modulair en circulair is, maar ook geproduceerd is om 20 jaar lang mee te gaan. Als abonnee bepaal je zelf hoeveel stuks je wil bruiklenen. In deze prijs zitten diensten inbegrepen zoals reiniging, herstel, pasvormaanpassingen en herkleuringen. Ten allen tijde kan je je (CS ) collectie uitbreiden of verkleinen. Zo heb je maximale flexibiliteit in je kledingkast en betaal je alleen voor wat je echt draagt.
• Als startend bedrijf wil Dressr een ‘kleding as a service’-oplossing bieden voor consumenten en modemerken. Voor consumenten is Dressr een digitaal abonnementsplatform voor modeartikelen om maandelijks op  een duurzame en betaalbare manier variatie in hun garderobe te brengen. Voor modemerken biedt Dressr een formule om een circulair bedrijfsmodel te integreren zonder hun infrastructuur te beïnvloeden. Het concept wordt eerst in Vlaanderen en Brussel gelanceerd om later te internationaliseren.

HOGENT

Het Research Centre for Sustainable Organizations van de HOGENT focust op het maximaliseren van duurzame waardecreatie door organisaties. Via interdisciplinair, praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek en dienstverlening ondersteunt het kleine en middelgrote organisaties om meer duurzame impact te genereren op sociaal, ecologisch en economisch vlak. Met expertise en ontwikkelde tools stelt het onderzoekscentrum deze organisaties in staat om de touwtjes in handen te nemen en hun eigen werking op een onafhankelijke manier verder te versterken.

Om die duurzame impact mogelijk te maken is het nodig een lange termijn aanpak te hanteren en interdisciplinair te werk te gaan. De verwevenheid van economische, sociale en ecologische aspecten, gekoppeld aan de inherent complexe natuur van organisaties, maakt een integrale benadering noodzakelijk. Een benadering waarbij gefocust wordt op één deeldomein van een organisatie is ontoereikend om de effectieve impact in kaart te kunnen brengen. Het onderzoekscentrum onderzoekt de eigenschappen en de criteria van het organisatiesysteem vanuit een interdisciplinaire optiek.

Het Research Centre for Sustainable Organizations richt zich hiertoe op het modelleren en implementeren van duurzaam beleid, alsook het meten en rapporteren van impact. Vanuit zes onderzoekslijnen draagt het bij aan de realisatie van hun missie: Businessmodellen; Arbeid, Tewerkstelling en HRM; Impactmarketing; Partnerschappen en financiering; Impactmeting; en Geïntegreerde verslaggeving.

OVAM

Zowel start-ups als gevestigde bedrijven kunnen bij de OVAM aankloppen voor ondersteuning en informatie. Samen met jou gaat het agentschap na welke keuzes je als bedrijf kan maken en of de bottlenecks zich op materiaalniveau situeren dan wel in je businessmodel. Ontwerpers en bedrijven die zelf aan de slag willen, kunnen een beroep doen op twee praktische tools: de Ecolizer en OVAM SIS Toolkit. Lees er meer over in het interview met Wouter Ulburghs, beleidsmedewerker Ecodesign bij OVAM.
 

REuse lab

De onderzoeksgroep Productontwikkeling van de Universiteit Antwerpen doet heel wat onderzoek naar circulaire economie. Je leest er alles over op de website van het REuse Lab dat gesticht werd door professor Els Du Bois. Het REuse Lab heeft als missie 'lange levensduur van producten standaard maken' via kennis over productkwaliteit, gebruik en servicesysteem. Eén van de sterktes van het REuse Lab is de uitgebreide focus op de gebruiker of de consument die een grote rol speelt in het al dan niet slagen van een circulair product of dienst. 

Het REuse Lab wil sectoroverschrijdende inzichten creëren rond optimalisatie van kwalitatief design met een lange levensduur. Naast het ontwerp, zijn de bijhorende context, het gedrag van gebruikers en het product-service systeem even belangrijk om in die missie te slagen. Vandaag lopen er projecten binnen de voedingssector (catering, voedselverpakkingen), medische sector (medische textielproducten, anesthesie producten), chemische sector (labo consumables) en verpakkingen allerhande (bv. plantpotjes in de tuinbouw). Samen met actoren in de volledige waardeketen faciliteert het REuse Lab de zoektocht naar een oplossing op maat.

Els Du Bois en het REuse Lab zijn daarnaast ook lid van CAPTURE, het 'centre for advanced process technology for urban resource recovery'. CAPTURE ziet de transitie naar een circulaire economie waarin producten en materialen hun hoogst mogelijke waarde behouden als een grote opportuniteit. De organisatie stelt een geïntegreerde aanpak als doel, zowel op het vlak van betrokken stakeholders als van kennis, expertise en infrastructuur. En dat binnen drie pijlers: plastics, water en CO₂. Vier kernpartners bundelen hiertoe hun krachten: Universiteit Gent, VITO, Vrije Universiteit Brussel en Universiteit Antwerpen. 

Sirris

Sirris is het collectief centrum van de technologische industrie en ondersteunt bedrijven uit de maak- en technologische industrie richting een circulaire economie. Ze denken mee na over hoe en waarom circulariteit voor jouw bedrijf interessant is en welke concrete stappen je kan ondernemen, gaande van een nieuw productontwerp of dienstenmodel tot meer systemische veranderingen, van materiaaltechnologieën tot juridische kwesties inzake leasing of financiering. Lees in het interview met Thomas Vandenhaute hoe je als maakbedrijf stappen kan zetten richting circulariteit.
 

Vlaanderen Circulair

Vlaanderen Circulair is het knooppunt en de inspirator voor de circulaire economie in Vlaanderen. Het is een partnerschap van overheden, bedrijven, middenveld en kenniswereld die samen actie ondernemen. Daarnaast is Vlaanderen Circulair ook een bredere beweging van burgers, ondernemers, middenveldorganisaties, lokale overheden… die initiatieven in de circulaire economie willen opzetten. Hen verbinden en begeleiden ze actief.