Trevarefabrikken: van fabriek naar bruisende ontmoetingsplek in Noorwegen

Van vervallen fabriek naar levendige plek

De Trevarefabrikken in Henningsvær, een klein dorp op de Noorse Lofoten met slechts 428 inwoners, is een inspirerend voorbeeld van herbestemming. Wat ooit een timmer- en levertraanfabriek was, is nu een bloeiende ontmoetingsplaats met een restaurant, café, oceaansauna, culturele evenementen en zelfs verblijfsaccommodatie. Het verhaal begon in 2014, toen vier broers de oude fabriek opkochten met het ambitieuze doel om een ruimte te creëren voor creativiteit en gemeenschap. Dankzij hun vastberadenheid, de inzet van vrijwilligers en overheidsfinanciering, konden ze het gebouw renoveren en heropenen in 2017. Vandaag is Trevarefabrikken niet alleen een lokaal centrum, maar trekt het ook bezoekers van over de hele wereld.

Kleine stapjes, grote evolutie

Vrijwilligerswerk

Trevarefabrikken kent een verhaal dat van onderuit gegroeid is sinds 2015. Na aankoop van de fabriek moesten de nieuwe eigenaars zelf de handen uit de mouwen steken. Ze deden beroep op vrienden gelijkgezinden om de fabriek op te ruimen. Het vrijwilligerswerk behoort op vandaag nog altijd tot de collectieve mentaliteit die er aanwezig is.

Kleine realisaties

In 2016 werd een eerste financiering aangetrokken om het daken en gevels te herstellen. In datzelfde jaar werd ook een eerste onderneming opgezet. Een kleine zomerbar werd gebouwd en geopend in samenwerking met een lokale brouwerij. Doordat er nu inkomsten gegenereerd werden, was het mogelijk om een nieuwe lening aan te gaan. 2017 werd het jaar van verschillende realisaties. Een café, restaurant en een permanente bar werden geopend. Ook het eerste festival werd met groot succes georganiseerd.

Hotelkamers en geothermie

In de volgende jaren werden heel wat zones op de site gerenoveerd. Onder leiding van Jonathan Tuckey Design werd de site getransformeerd voor hergebruik. De authenticiteit van de uitgestrekte, open ruimtes van de fabriek bleven behouden en tegelijk werden intieme, gastvrije ruimtes voor gasten gecreëerd. De plek speelt de troeven van het industriële erfgoed uit en incorporeert de prachtige omliggende natuur. In het gebouw vind je overal verwijzingen naar de samenwerking tussen eigenaars, vrijwilligers en het betrokken bouwteam. Vakmanschap uit de gemeenschap maakt het geheel tot een originele mix van oud en nieuw. De bouw en ook latere uitbreiding van een hotel was een schot in de roos.

Multifunctionele hub

Ondertussen is Trevarefabrikken uitgegroeid tot een multifunctionele hub. Er is een sauna, verschillende horecazaken, yogalessen, ski-accommodatie, festivals, locatieverhuur, enzovoort. Creativiteit en duurzaamheid staat centraal. Deze veelzijdigheid maakt het project niet alleen economisch levensvatbaar, maar ook sociaal waardevol.

Beter herbestemmen

Deze inspirerende plek in Noorwegen bevat zeker een voedingsbodem voor alle herbestemmingsprojecten in Vlaanderen. Alhoewel als dichtbevolkte regio de setting bij ons anders is, biedt herbestemming mooie kansen voor projecten hier. Denk maar aan het vele erfgoed (vb. kastelen en burgerwoningen), het religieus patrimonium met kerken, abdijen en kloosters en de meer ruraal gelegen hoeves en boerderijen. Vlaanderen zet via het Agentschap Onroerend Erfgoed actief in op de continuïteit in het gebruik van erfgoed. De verdere ontwikkeling van een gebouw en de betekenis ervan voor de samenleving – nu en in de toekomst – wordt mee in overweging genomen. Op die manier wordt een pand opnieuw betrokken bij de gemeenschap en andersom. Die betrokkenheid is cruciaal en moet benaderd worden vanuit verschillende invalshoeken.

Bijzondere setting

Volgens één van de oprichters van Trevarefabrikken zoeken mensen flexibiliteit, zowel in hun carrière als in hun vrije tijd. Door op een meer afgelegen locatie een goed concept binnen een hechte gemeenschap te creëren, dien je het comfort van de stad niet helemaal op te geven; je ervaart ze in een nieuwe vorm. Je benadrukt wat echt belangrijk is voor mensen in hun gemeenschappen en levensstijlen.

Citymarketing

Bij citymarketing stel je het DNA van de stad vast en capteer je dat DNA in een marketingvisie. In een vervolgstap bepaal je welke acties in lijn met die visie kunnen worden uitgewerkt voor de drie hoofddoelgroepen: bewoners, bezoekers en bedrijven. Wanneer in de stad een bijzondere locatie door herbestemming kan bijdragen aan het versterken van de visie en dus het merk van de stad, is het zeker de moeite om dit verder te onderzoeken en uit te werken. In het ideale geval wordt een plaats gecreëerd waar bewoners zich thuis voelen, waar bedrijven de kans krijgen om te ondernemen en waar bezoekers graag vertoeven. Onder meer de Citadel in Diest en de Commanderij in Oudsbergen zijn succesvolle Vlaamse voorbeelden.

Participatietrajecten om de gemeenschap te betrekken