Dankzij toegenomen en toenemende kennis op het gebied van biomerkers en genomics, betere inzichten in klinische fenotypes van ziekten en in impact van persoonlijke levensstijl en omgeving, bestaat de mogelijkheid om geneesmiddelen en therapieën doeltreffender in te zetten. Dit heeft niet alleen een beter welzijn voor de patiënt tot gevolg. Er zijn ook bredere maatschappelijke voordelen, waarvan betaalbaarheid van de sociale zekerheid misschien het meest voor de hand ligt. 

De focus op gepersonaliseerde patiëntenzorg binnen de farmaceutische en medische wereld is een belangrijke tendens in de rest van Europa en op internationaal niveau. Om in te zetten op slimme specialisatie en te aligneren met Europese prioriteiten werd gepersonaliseerde geneeskunde als één van de Vlaamse beleidsprioriteiten geïdentificeerd.

Tijdens de pilootoproep Personalised Medicine wordt ingezet op ICON-projecten in gepersonaliseerde geneeskunde in het domein van diagnose en behandeling. Deze projecten combineren bedrijfsgedreven met generiek/niet-bedrijfsspecifiek onderzoek. 

De ICON formule 

ICON (Interdisciplinair Coöperatief Onderzoek) is een formule voor vraaggedreven, coöperatief onderzoek. Multidisciplinaire onderzoeksteams van wetenschappers, industriepartners en/of social-profitorganisaties werken samen om innovatieve oplossingen te ontwikkelen die daarna hun weg vinden in het marktaanbod van de deelnemende partners. Door krachtenbundeling in gerichte projecten met een ad hoc consortium van bedrijven en een belangrijke onderzoeksinbreng vanuit onderzoeksorganisaties, is een belangrijke meerwaarde te halen. Door de directe betrokkenheid van de bedrijven kunnen deze mee richting geven aan het onderzoek binnen de betrokken onderzoekscentra (vraaggedreven karakter). Zowel de bedrijven als de onderzoeksorganisaties dragen bij aan een gemeenschappelijk doel elk vanuit hun invalshoek. 

• Een ICON-project omvat de combinatie van een ‘bedrijfsdeel’ en een ‘onderzoeksdeel’, respectievelijk gesteund als steun aan bedrijfsprojecten (staatssteun) en overheidsfinanciering voor niet economische activiteiten aan organisaties voor onderzoek en kennisverspreiding (kaderregeling). Binnen het bedrijfsdeel wordt typisch een onderzoeksproject verwacht. Het onderzoeksdeel betreft vernieuwend (strategisch basis)onderzoek dat in geval van wetenschappelijk succes vooruitzicht biedt voor latere economische toepassingen.
• De ICON-formule is gebaseerd op het concept van daadwerkelijke samenwerking. Contractonderzoek en het verrichten van onderzoeksdiensten worden niet als vormen van samenwerking beschouwd. 
• Er moet een duidelijke rationale zijn waarom de samenwerking nodig is. Zuiver bilaterale projecten kunnen nooit aanvaard worden. Daadwerkelijke samenwerking tussen bedrijven onderling en de onderzoeksorganisatie(s) is vereist. Dit vertaalt zich naar de uitwerking van een geïntegreerd projectvoorstel waar de synergie tussen de verschillende projectdelen en de meerwaarde van het samenwerkingsverband duidelijk uit moet blijken. Een daadwerkelijke evenwaardige samenwerking is essentieel en is ook belangrijk in het kader van IP. 
• Een belangrijk element is de onafhankelijkheid van het onderzoeksdeel. Bedrijven mogen (bv. door aanwezigheid in een raad van bestuur) geen preferente toegang hebben tot de resultaten. Projecten waarbij de activiteiten van de onderzoeksorganisaties integraal ten dienste staan van het bedrijfsdeel horen niet thuis in ICON.
• Een ICON-formule is van toepassing als er een duidelijke component is in het onderzoeksdeel van de onderzoeksorganisaties die zich onderscheidt van de bedrijfshorizon, door een uitgesproken hoog risico, vernieuwende kennisopbouw, een valorisatierationale die ruimer is dan de horizon van de betrokken bedrijven, met IP die logischerwijs bij de onderzoeksorganisaties thuishoort. Het bedrijfsdeel in ICON staat in nauwe synergie hiermee en heeft een duidelijke meerwaarde om het onderzoeksdeel te oriënteren richting industriële toepasbaarheden. 

Personalised Medicine ICONs

Ingediende projecten dienen de ICON formule te volgen en moeten passen binnen de hieronder gedefinieerde specifieke doelstellingen voor de pilootoproep Personalised Medicine: 

1. De opbouw van diepere, gevalideerde kennis m.b.t. data, biomerkers, en analyse ervan:

• Ruimere beschikbaarheid van data, toegankelijkheid tot data, betere datakwaliteit, …
• Verdere kennisopbouw en analyse van biomerker en farmacogenomische data van individuele patiënten (of cohorten) in Vlaanderen bij diagnostiek en behandeling. 

2. Het faciliteren van bredere toepassing van gepersonaliseerde geneeskunde via innovatieve klinische studies en gepersonaliseerde technologieën:

• Verbreden/versnellen van innovatieve klinische studies in Vlaanderen -die gebruik maken van biomerker/genetisch gestratifieerde patiëntengroepen en/of gepersonaliseerde therapieën- voor verdere validatie van (pre)klinische en farmacogenetische merkers en het verzamelen van aanvullende data. 
• Ontwikkeling van geavanceerde, gepersonaliseerde technologieën voor gebruik in onderzoek, productie, logistiek, … om gepersonaliseerde therapieën gecontroleerd bij de patiënt te brengen.

Prioriteit wordt gegeven aan ziektes met hoge medische nood en/of hoge economische of maatschappelijke impact. 

Merk op dat ICON projecten steeds gefocust moeten zijn op (ontwikkelings- en) onderzoeksactiviteiten om voor steun in aanmerking te komen. Het onderzoeksdeel dient voldoende onderzoeksactiviteiten te bevatten en mag bijgevolg niet bestaan uit louter het verzamelen van stalen en data.