Start-ups & scale-ups: de grootste financieringsvalkuilen en hoe ze te vermijden
Ondernemen kost geld. Veel geld. Vaak is je eigen inbreng onvoldoende om je bedrijf op te starten of het snel te laten doorgroeien. Dan moet je op zoek gaan naar externe financiering. Maar hoe doe je dat? Waar en wanneer begin je eraan? Bij wie kan je terecht? Hoe vind je je weg in een bos met zoveel verschillende bomen? VLAIO bedrijfsadviseurs Bie Boudolf, Iris Detavernier en Kjell Vandenhoudt vertellen per fase in de levenscyclus van start-ups en scale-ups welke valkuilen je het best vermijdt. Als financieel expert adviseren ze dagelijks startende, groeiende, ambitieuze ondernemers als jij in hun zoektocht naar financiële rugdekking.
>> SHORTCUT: Liever kijken dan lezen? Dat kan! In dit filmpje vertellen Bie, Iris en Kjell hun verhaal.
Time is money
Iris Detavernier: “Als er naast geld aan één ding gebrek is bij startende of snel groeiende bedrijven, dan is het wel aan tijd. Het lijkt vaak dat je honderd dingen tegelijkertijd moet doen. Daarom is het allerbelangrijkste advies dat we ondernemers kunnen bieden: besteed je tijd aan de juiste zaken. Dat klinkt eenvoudiger dan het is. Want dan moet je natuurlijk goed beseffen in welke fase jouw onderneming zich bevindt. Voor nieuwe, innovatieve, ambitieuze projecten onderscheiden we 4 fases (de pre-seed, seed, start en scale-up fase). In elke fase ligt jouw focus als ondernemer net iets anders. De financieringsbehoefte én -mogelijkheden volgen behoorlijk logisch uit die telkens wijzigende situatie. Door je op het juiste moment op de meest gepaste financieringsbronnen te richten, vermijd je niet enkel remmende teleurstelling, maar win je ook tijd. En dat op zich is al geld waard.”
Pre-seed fase
Kjell Vandenhoudt: “Voor bedrijven in deze fase ligt de focus vanzelfsprekend op hun product of dienst. Ze hebben meestal nog geen verkoopbaar product en geen klanten. Die onzekerheden maken het heel moeilijk om externe financiering op te halen. Een valkuil die we in deze fase al te vaak zien, is tijd- en focusverlies door de zoektocht naar externe financiering.”
“Belangrijker in deze fase is dat je aantoont hoeveel risico je zelf bereid bent te nemen. Toekomstige investeerders baseren hun oordeel vaak op de zogenaamde ‘skin in the game’, de financiële inspanning die je zelf bereid bent te doen . Kan je deze periode overbruggen zonder jezelf een loon uit te keren? Dat wekt vertrouwen dat je gelooft in het succes van je avontuur. Ook bootstrapping van je onderneming is essentieel in deze fase: geen onnodige kosten maken, leasen in plaats van kopen, … Kortom, alles wat in je macht ligt om de kosten zo laag mogelijk te houden. Tenslotte raad ik deze pre-seed ondernemingen ook aan om de subsidiemogelijkheden aan de hand van een gesprek met een VLAIO bedrijfsadviseur af te toetsen. Zo is de innovatieve starterssteun van VLAIO bijvoorbeeld een erg interessante subsidie die voor ambitieuze jonge ondernemers een stevige duw in de rug kan betekenen.”
Seed fase
Iris: “In deze fase focus je als ondernemer op het vermarkten van de eerste verkoopbare versie van je product. Dé valkuil die je hier als ondernemer moet vermijden? Blijven hangen in de ontwikkelingsfase om de meest perfecte versie van je product of dienst af te leveren. Niet doen, die aanpak vergt heel veel geld. Beter is het om met een minimaal eerste versie van je product (MVP staat voor Minimum Viable Product) naar de markt te stappen. Naast een eerste pilootomzet levert die aanpak je meteen ook heel wat waardevolle informatie op over de interesse van de markt.”
“Bij deze stap kunnen business angels (‘smart money’) en/of een crowdfundingcampagne toegevoegde waarde en financiële ondersteuning bieden. De eersten omdat ze over uitgebreide marktkennis beschikken en jou mogelijk aan interessante leads kunnen helpen, de tweede omdat de interesse van potentiële kopers van je product iets vertelt over het mogelijke succes ervan.”
“Via FINMIX kwamen we voor het eerst in aanraking met het financieringslandschap. Ikzelf heb een medische achtergrond, geen financiële, de informatie en het advies van VLAIO bedrijfsadviseur Iris Detavernier was dan ook super nuttig voor mij. Als starter was het voor ons bijvoorbeeld nuttig om te weten dat we eerder bij PMV of business angels konden aankloppen dan bij VC’s (venture capital)."
Start fase
Bie Boudolf: “Je product is er en je hebt (alvast een stuk van) je markt gevonden? Fijn. Nu kan je echt van start. In deze fase ligt de focus op de cijfers en het ophalen van externe financiering om je groei te ondersteunen.”
“De denkfout die ondernemers nog te vaak maken, is dat bankfinanciering in deze fase geen probleem meer zal vormen. Helaas is dat niet het geval. De introductie van nieuwe producten en diensten vraagt werkkapitaal en de financiering daarvan geeft banken nog een te grote onzekerheid qua terugbetalingscapaciteit. Daarenboven is de solvabiliteitsgraad vaak te laag om voor 100% door een bank gefinancierd te worden. Er is ook een fundamenteel verschil tussen occasionele en recurrente omzet. De eerste soort omzet geeft je een indicatie dat er een zekere interesse is in de markt voor je product/dienst, maar met recurrente omzet haal je makkelijker financiering op omdat je aantoont dat je commerciële tractie hebt. In deze fase moet je naar alternatieve financiering kijken, zoals een achtergestelde lening. Beter nog kijk je naar een gediversifieerde financieringsmix.”
Als startup zit je met heel wat twijfels: is dit de juiste aanpak? Hebben we alle opties bekeken? Moeten we bij financiële VC’s (venture capital) blijven of spreken we ook met corporate VC’s? FINMIX was voor ons een bevestiging dat we goed bezig zijn en de juiste keuzes voor ogen hadden voor onze financieringsmix.
Scale-up
Spreid je vleugels en groei op het ritme van de marktverwachtingen Daarvoor moet je in deze fase vooral focussen op je team: heb je de juiste mensen aan boord om de voorziene groei te realiseren? En kan je hen betalen?
Iris: “In deze fase merken we dat ondernemers nog te vaak hun kosten (marketing, sales, personeel) onderschatten en hun opbrengsten overschatten. Dat zorgt voor een foute inschatting van je financieringsbehoefte. Cruciaal zijn nu de opmaak van een kasplan en een solide financieel plan: je zet verwachte uitgaven over een langere periode uit ten opzichte van de inkomsten. Dat geeft jou en potentiële financiers een duidelijk beeld waarvoor en tot wanneer je financiële steun nodig hebt. We zien nog te vaak dat er bij enthousiaste ondernemers te weinig kennis over hun financieel plan is. Ken je cijfers. Hoe beter je ze onder de knie hebt, hoe overtuigder jouw pitch zal zijn. Want in deze fase zul je extern kapitaal willen aantrekken van mensen en organisaties die in de eerste plaats naar hun return on investment kijken.”
In één oogopslag
Bie: “Onderstaande grafiek geeft overzichtelijk weer welke financieringsbronnen voor welke fase van je onderneming het best in aanmerking komen.”
Ook nood aan een verhelderende kijk op jouw financieringsmogelijkheden?
FINMIX biedt je de mogelijkheid om je plan voor te stellen aan een panel van financieringsexperten. Zij beoordelen je business- en financieel plan en adviseren je over de meest aangewezen financieringsmix.
Schrijf je in voor één van onze FINMIX dagen of contacteer een VLAIO bedrijfsadviseur voor advies op maat.
