LODE-project: hoe kan open data maximaal meerwaarde leveren in de stad?

City of Things project LODE

Overheidsdiensten verzamelen veel data. Die data ontsluiten als open data biedt potentieel voor burgers, ondernemingen, onderwijs en overheden. Het is de bedoeling deze open data in de toekomst effectiever in te zetten. Dat betekent niet alleen meer data verzamelen maar er ook slimmer mee werken.

Stad Gent en stad Brugge hielden de datawerking kritisch tegen het licht met het City of Things-project LODE uit de oproep 2021. LODE staat voor Lokale Open Data Economie. Ze bekeken wat werkt en wat minder goed werkt. En hoe open data de volgende 10 jaar het verschil kunnen maken.

Ze onderzochten welke data het meest relevant zijn en welke economische en maatschappelijke meerwaarde ze kunnen bieden. Dat deden ze met een marktverkenning van het aanbod en een bevraging van de vraagzijde.

Wat zijn de resultaten?

Vaststelling: de ambities rond open data worden nog te weinig gerealiseerd

Wat ze bereiken:

• Steden gaan zelf aan de slag met data
• Steden werken samen met lokale partners & gemeenschap
• Steden realiseren lokale meerwaarde (bijvoorbeeld de Gentse Feesten app)

Wat ontbreekt:

• Datasets zijn niet gestandaardiseerd
• Resultaten zijn beperkt tot het lokale ecosysteem
• Bescheiden economische schaal
• Samenwerkingen zijn ad hoc (niet structureel)

Diagnose: wat staat meerwaarde in de weg?

Welke drempels ervaren gebruikers? De open data-platformen zijn gekend of worden gevonden, maar:

• Bezoekers vinden er niet altijd de data die ze zoeken
• De kwaliteit van de data is soms te laag
• Vaak zijn er nog (te) veel bewerkingen op de data nodig

Welke voorkeuren hebben gebruikers?

• Gebruikers verkiezen kwaliteit boven kwantiteit
• Ze willen kunnen samenwerken met steden
• Datasets moeten beleidsrelevant zijn, in plaats van ad hoc te worden vrijgegeven

Welke data vinden gebruikers interessant?

• Vooral vraag naar data over mobiliteit en omgeving
• Deze thema’s leven Europees in de ‘twin transition’, ofwel het samenspel tussen digitalisering en verduurzaming
• Er is een groot potentieel voor zowel de slow moving data als fast moving sensordata

Wat kunnen we doen?

Verhoog de datakwaliteit

De kwaliteit van de data moet hoger. Vandaag publiceren steden data vaak individueel en ad hoc. Deze vrijblijvende aanpak levert te weinig kwaliteitsvolle data op. Steden moeten daarom datasets kiezen om in hoge kwaliteit te publiceren.

Dit sluit niet uit dat steden datasets van mindere kwaliteit publiceren. Dat moet dan wel zichtbaar zijn voor de gebruiker. Deze datasets tonen gebruikers waar mogelijkheden liggen, zonder verdere (kwaliteits)garanties.

Ga voor gerichte impact

Lokale besturen en hun partners moeten duidelijk maken waar ze het verschil willen maken met open data. Deze keuzes dienen ze af te stemmen op beleidsdoelstellingen van de stad of haar lokale partners.

Werk samen binnen de stad

We werken nog te weinig samen. Datapublicatie is te vaak het eindpunt van open data. Samenwerken met partners, datapublicatie of kwaliteitsupdates op aanvraag, … zorgen ervoor dat data het verschil kunnen maken. Open data is een dialoog, geen éénrichtingsverkeer. Het is belangrijk het aanbod open data af te stemmen op de noden van gebruikers.

Investeer in open data

Een engagement voor open data vraagt tijd en middelen en maakt het noodzakelijk dat de stad zich hierop organiseert. Open data heeft maximale impact wanneer we focussen op kwaliteit, samenwerkingen en een link met de beleidsdoelen. Kwaliteitsvolle open data en interne data gaan hierbij hand in hand.

Werk samen met andere lokale besturen

Het potentieel groeit wanneer meerdere steden samenwerken rond datasets. Data op grotere schaal is namelijk interessant voor gebruikers. Gent en Brugge reiken dan ook de hand naar andere besturen om lokale datasets te combineren.

Gebruik schaalvergroting als katalysator

Schaal is belangrijk voor economische meerwaarde. Zo worden commerciële producten op basis van open data mogelijk. Dat vraagt om samenwerking, coördinatie en promotie op een bovenlokaal niveau. Een structurele inzet op linked data, digitale architectuur en standaardisatie zijn essentieel voor herbruikbaarheid en samenwerking.

De Vlaamse Datavindplaats centraliseert lokale open data en kan zo een instrument zijn om data te aggregeren. Via de Vlaamse Smart Data Space kan dan weer de brug gelegd worden tussen het lokale databeleid en de Europese dataspaces.

En wat nu?

Nu het eindrapport er is, gaat het LODE-project z’n laatste fases in.

• Opmaak draaiboek: aan de hand van het eindrapport werkten Gent en Brugge een praktisch draaiboek uit. Dit gebruiksvriendelijk hulpmiddel biedt toepasbare aanbevelingen rond open data aan de hand van 4 maturiteitsniveaus. Ze delen het draaiboek graag met andere Vlaamse lokale besturen!
• Testcase(s) open data aanbod: op basis van de bevindingen en aanbevelingen uit het rapport, werkten Brugge en Gent enkele testcases uit. Hierbij ontsluiten ze datasets volgens wat ze leerden uit het rapport.
• Nieuw beleid open data: Gent en Brugge werken een nieuw beleid uit rond open data. Daarmee gaan ze de komende jaren aan de slag.

Meer weten?

• Lees het volledige rapport via www.stad.gent/LODE
• Open data platform Gent: data.stad.gent 
• Open data platform Brugge: www.brugge.be/open-data