Klimaatsprong 2026–2030: Vlaamse Regering wil competitieve én koolstofarme industrie
De Vlaamse Regering zet met de programmanota Klimaatsprong voor de industrie 2026–2030 een nieuwe stap richting een koolstofcirculaire en CO₂-arme industrie. Dit programma ondersteunt energie-intensieve sectoren – chemie, staal en raffinage – bij hun transitie, zonder het concurrentievermogen uit het oog te verliezen.
Brede samenwerking en stevige kennisbasis
De ambitieuze programmanota kwam tot stand na intensief overleg met stakeholders uit de industrie- en energiesector en na input van de adviesraden SERV, Minaraad en VARIO. Aan de basis lag een update van de roadmapstudie uit 2019, die – rekening houdend met de huidige geopolitieke context – de internationale competitiviteit van Vlaamse bedrijven analyseerde, technologische opties en infrastructuurbehoeften in kaart bracht en beleidsaanbevelingen formuleerde voor de komende vijf jaar.
Dankzij de Klimaatsprong voor de industrie wordt onze industrie niet alleen duurzamer, maar worden we ook minder afhankelijk voor onze energie. We geven bedrijven de zekerheid om te investeren in nieuwe, emissiearme technologie zonder hun activiteiten naar het buitenland te moeten verplaatsen. We zorgen voor de de steun en infrastructuur om dat hier in Vlaanderen mogelijk te maken.
Vier transitiepaden naar een koolstofcirculaire industrie
Dit programma vertrekt vanuit vier thematische transitiepaden om de omslag tegen 2050 te maken:
- Het gebruik van biomassa als energie en grondstof
- Circulariteit, met voornamelijk hergebruik van kunststof
- Elektrificatie en verhoogd gebruik van waterstof (H2)
- Het afvangen, opslaan en hergebruiken van CO2 (CCS en CCU).
Deze paden vormen samen de ruggengraat van de Vlaamse industriële klimaattransitie.
In de huidige, bijzonder uitdagende economische context zijn transitiecontracten een essentiële randvoorwaarde om de industriële transitie te realiseren, onze internationale concurrentiepositie te beschermen en Vlaanderen te positioneren als koploper in duurzame chemie.
Concrete acties en beleidsaanbevelingen
Klimaatsprong voor de industrie vertaalt deze strategie in beleidsaanbevelingen en achttien acties op vier domeinen:
- beleidsaansturing en regelgeving;
- infrastructuur en betaalbare energie;
- innovatie en talentontwikkeling;
- financiering van de transitie.
Samen met de betrokken sectoren zal Klimaatsprong de Vlaamse Regering hierover adviseren en acties opzetten die de omslag op het terrein versnellen.
Om de slagkracht van het programma te versterken, nemen de havens en OVAM mee een sturende rol op in het programma. Zo bundelen we maximaal onze kennis en realiseren we synergieën met lopende initiatieven op het terrein.
De vergroening van de staalindustrie zal mogelijk gemaakt worden door 3 pijlers: elektrificatie o.m. via het insmelten van meer schroot in een elektro-oven, de ontwikkeling van reductanten van biologische of gerecycleerde oorsprong en de opvang van CO₂ voor ondergrondse opslag of voor hergebruik in chemische producten.
Nieuwe financieringsinstrumenten voor CO₂-reductie in Vlaanderen
Een van de acties die Klimaatsprong voor de industrie als prioriteit behandelt, is de Vlaamse Regering adviseren over toekomstige financieringsmogelijkheden voor projecten die grote CO₂-reducties kunnen realiseren.
Dit voorjaar vond via de pilootoproep ‘transitiecontracten Klimaatsprong’ een eerste test plaats van het vernieuwend financieringsinstrument ‘Contracts for difference’. De resultaten van deze proef en een vergelijkende studie van soortgelijke mechanismen in Europa vormen de basis voor beleidsadvies aan de Vlaamse Regering.
Ondersteuning voor infrastructuur en first movers
Om de aanleg van nieuwe infrastructuren voor CO₂- en waterstofnetwerken mogelijk te maken, onderzoekt Klimaatsprong voor de industrie een financieel mechanisme dat de initiële kosten opvangt. Zo vermijden we dat de eerste gebruikers een te hoge kost moeten dragen, wat de businesscase zou afremmen.
Op die manier willen we de first movers -bedrijven die als eerste investeren en dus ook de risico’s nemen - ondersteunen. Hun pionierswerk effent de weg voor bredere investeringen en versnelt de transitie van de hele industrie.
De uitbouw van CO₂-vervoersinfrastructuur is één van de essentiële schakels in de decarbonisatie van onze industrie, en precies daarop richt Fluxys c-grid zich. Om een tijdige en kostenefficiënte realisatie te verzekeren, is het cruciaal om in de overgangsfase — tussen de eerste CCS-projecten en een volledige ontwikkelde markt — risicobeperkende mechanismen te voorzien.
Focus op betaalbare en beschikbare energie
Om de competitiviteit van de basisindustrie te verzekeren, is betaalbare en beschikbare energie een noodzakelijke voorwaarde. Klimaatsprong voor de industrie maakt snel werk van een beleidsadvies om binnen de bevoegdheden van de Vlaamse Regering regelgevende obstakels te kunnen wegnemen. Ook de netkosten en heffingen voor de industrie worden onder de loep genomen.
Daarnaast kan netcongestie - het overschrijden van de capaciteit van het elektriciteitsnet - de beschikbaarheid van elektriciteit in het gedrang brengen. Daarom zet Klimaatsprong voor de industrie ook dit thema hoog op de agenda.
Meer weten? Vraagje?
Meer weten over de Klimaatsprong voor de industrie? Ontdek het programma en toekomstige acties via vlaio.be/klimaatsprong.
Heb je vragen of opmerkingen voor het Klimaatsprong-team? Je kan hen een e-mail sturen via programma.klimaatsprong@vlaio.be.