Wat

Een zelfstandig helper is iemand die geen eigen zaak heeft, maar wel verzekeringsplichtig is als zelfstandige.

Je kan enkel zelfstandig helper zijn bij een zelfstandige die een eenmanszaak heeft (een natuurlijk persoon). Je helpt of vervangt een zelfstandige en bent niet verbonden door een arbeidsovereenkomst.

Werk je als zelfstandig helper, dan moet je over een ruime vrijheid beschikken om je opdracht naar eigen inzicht in te vullen. Is dit niet het geval, dan moet je ingeschreven staan als werknemer. Meestal zijn zelfstandige helpers naaste familieleden, al dan niet inwonend.

Let op, als gehuwde of officieel samenwonende partner zal je je moeten aansluiten als meewerkend echtgen(o)ot(e).

Toevallige helpers zijn personen die op niet-regelmatige basis optreden als helper en dit gedurende minder dan 90 dagen per jaar. Het moet gaan om occasionele én toevallige hulp. Iemand die elk jaar rond half augustus een zelfstandige helpt tijdens een braderie, kan dus geen toevallige helper zijn, aangezien het een weerkerende, regelmatige hulp is, ook al gebeurt het maar één keer per jaar. Bij controles worden bijna alleen familieleden aanvaard als toevallige helper.

Je plichten

Als zelfstandig helper moet je je meestal aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds. Je moet geen ondernemingsnummer aanvragen bij het ondernemingsloket. Let op, ben je zelfstandig helper bij een onderneming in de bouw- of schoonmaaksector, dan moet je wel ingeschreven worden in de gegevens in de Kruispuntbank van Ondernemingen van deze onderneming. 

De btw-administratie maakt een onderscheid tussen een familiaal en een niet-familiaal helper. Een familiaal helper is “een bloed- of aanverwant (echtgenoot of wettelijk samenwonende partner) in de eerste, tweede, derde of vierde graad van de natuurlijke persoon die belast is met de leiding van het familiebedrijf. De familiaal helper dient niet samen te wonen met de persoon belast met de leiding.” Concreet gaat het dus bv. om (schoon)broers en -zussen, (schoon)ouders, grootouders, (klein)kinderen, neven, nichten, ooms, tantes, enz.. Let op, een feitelijk samenwonende is geen familiaal helper. Ben je een familiaal helper dan heb je geen verplichtingen tegenover de btw. Val je niet onder deze categorie, dan ben je een niet-familiaal helper en moet je wel een btw-nummer laten activeren via de btw-administratie.

Zelfstandig helper is geen statuut op zich. Je kan helper zijn in hoofdberoep, in bijberoep, onder artikel 37 of als gepensioneerde. Hoeveel sociale bijdragen je moet betalen, hangt af van dit statuut.

Wanneer moet je je aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds?

• vanaf 1 januari van het jaar waarin je 20 wordt of al vroeger indien je voor die datum gehuwd bent
• indien je geen student bent voor wie kinderbijslag (nieuwe term 'Groeipakket') wordt uitbetaald
• en wanneer je regelmatig of meer dan 90 dagen per jaar als helper werkt.

Ook wanneer je gepensioneerd bent en als zelfstandig helper aan de slag gaat, moet je je aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds.

Toevallige helpers moeten niet aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds. Je kan dus geen bewijs voorleggen bij een controle dat je aan de slag bent als zelfstandig helper. De zaakvoerder kan wel vragen aan het sociaal verzekeringsfonds om te bevestigen dat deze persoon als toevallig helper werkt zodat men dit kan voorleggen bij een eventuele controle. 

Je rechten

Je kan helper zijn in hoofdberoep, in bijberoep, onder artikel 37 of als gepensioneerde. Welke sociale rechten je verwerft, hangt af van dit statuut.