Slimme sensoren meten omgevingsgeluid in Vlaanderen

Geluid meten én beleven

We leven allemaal in een omgeving vol geluid — van verkeer tot spelende kinderen of vogels. Maar niet iedereen ervaart dat geluid op dezelfde manier. Om beter te begrijpen hoe geluidsblootstelling en geluidshinder samenhangen, ontwikkelden onderzoekers een Proof of Concept dat beide meet. Zo kan beleid beter inspelen op de echte impact van geluid op ons welzijn.

Compacte meetopstelling aan de gevel

De onderzoekers ontwikkelden een eenvoudige, maar krachtige geluidssensor die aan de gevel van een woning kan worden bevestigd. De sensor registreert acht keer per seconde het volledige geluidsspectrum met hoge kwaliteit – zonder geluidsopnames of spraakherkenning. De data worden doorgestuurd naar het IoT-platform van de Vlaamse overheid, waar deelnemers via een real-time dashboard hun eigen metingen kunnen volgen en vragen beantwoorden over hun geluidservaring.

Burgers als meetpartners

Het project testte een vernieuwende gedistribueerde citizen science-aanpak. In plaats van alle sensoren centraal uit te lenen, werden ze doorgegeven tussen burgers via lokale partners zoals scholen, verenigingen of gemeenten. Deze werkwijze bleek een succes:

• Lokale actoren konden de meettoestellen gericht inzetten binnen hun netwerk.
• De centrale organisatie werd aanzienlijk ontlast.
• Scholen bleken ideale partners dankzij hun vaste structuur, educatieve meerwaarde en lokale verankering.

Waardevolle inzichten voor opschaling

Dit project leverde concrete inzichten op voor een bredere uitrol binnen het PIO-project Omgevingsgeluid:

• Kostenbesparing: Door sensoren flexibel in te zetten via lokale beheerders, daalt de kost per meting.
• Gebruikservaring: Heldere communicatie, toegankelijke visualisaties en technische ondersteuning zijn cruciaal om burgers betrokken te houden.
• Schaalbaarheid: Hoewel nog niet volledig aangetoond, toont de aanpak potentieel voor opschaling, mits duidelijke rolverdeling en voldoende ondersteuning.

Naar een Vlaams meetnet voor geluid

De resultaten tonen aan dat een grootschalig, burgergedragen meetnet voor omgevingsgeluid technisch haalbaar is. Een volgende stap is de ontwikkeling van een gebruiksvriendelijke beheertoepassing voor alle betrokken partijen en een modulair educatief pakket dat aansluit bij leerdoelen van scholen.

Op langere termijn kunnen deze meetcampagnes en voorspellende modellen bijdragen aan gebiedsdekkende informatie over geluid in Vlaanderen. Zo ondersteunt het project beleidsmaatregelen die onze leefkwaliteit en gezondheid verbeteren.

Over dit project

Deze innovatieve overheidsopdracht werd uitgeschreven door het Vlaams Planbureau voor Omgeving, met ondersteuning van PIO, en werd uitgevoerd door de WAVES-onderzoeksgroep van de Universiteit Gent en Scivil, het Vlaamse kenniscentrum voor Citizen Science. 

Het volledige rapport is beschikbaar in het FRIS-portaal.