Nieuw instrument meet duurzaamheid van innovaties
Hoe duurzaam is een innovatie nu echt? In opdracht van VLAIO ontwikkelde VITO samen met haar partners een nieuw analyse-instrument.
CO2-neutraal tegen 2050
Het MOONSHOT-programma van de Vlaamse regering stelt voorop dat de Vlaamse industrie CO2-arm en koolstofcirculair moet zijn tegen 2050. In de projecten die daaronder lopen kaderen verschillende innovatieve technologieën en processen om de CO2-emissies drastisch te verminderen. Maar hoe duurzaam zijn die innovatieve technologieën? En welke zijn het meest duurzaam? Om de duurzaamheidseffecten van deze technologieën op een objectieve en vergelijkbare manier te kunnen meten, was er nood aan een studie en overkoepelende analysemethode.
VLAIO startte daarom samen met Catalisti eind 2021 de opdracht ‘Ontwikkeling van een methodologisch kader voor de duurzaamheidsevaluatie van het Vlaamse MOONSHOT- innovatieprogramma’. VITO stond in voor de uitvoering, in samenwerking met Deloitte, Universiteit Antwerpen, Katholieke Universiteit Leuven en Universiteit Gent.
Duurzaamheidsanalyse nieuwe technologieën
Bestaande methodes hebben vaak grote hoeveelheden data en tijd nodig, wat niet altijd mogelijk is bij technologieën die in een vroeg stadium van ontwikkeling zijn. Het nieuw instrument moet toelaten om projecten binnen het MOONSHOT-innovatieprogramma te analyseren op vlak van hun potentiële economische haalbaarheid en hun milieu-impact.
VITO en partners vertaalden dit naar concrete methodologische richtlijnen en indicatoren, waaronder:
- de gemiddelde kost van een project of innovatie per eenheid geproduceerde output
- de terugverdientijd
- de klimaatimpact
- de hoeveelheid energiegebruik per ton vermeden CO2-emissies
Bij de ontwikkeling van het instrument werd ook de mogelijkheid voorzien om de duurzaamheidsevaluatie te doen voor een verwachte toekomstige industriële schaal, zodat technologieën van verschillende commerciële schaalgrootte objectief met elkaar vergeleken kunnen worden. Ook geeft dit instrument een overkoepelende blik op de volledige waardeketen. Dat is cruciaal om ervoor te zorgen dat de gunstige effecten van de geëvalueerde innovaties (i.e. economisch of milieugerelateerd) niet ongedaan gemaakt worden in andere stappen van de waardeketen.
Na een succesvolle Proof of Concept-test vorig jaar wordt het analyse-instrument nu effectief toegepast binnen de nieuw goedgekeurde projecten onder het MOONSHOT- programma.
Het instrument maakt het een stuk makkelijker om de impact van projecten van diverse grootte gestandaardiseerd op te kunnen volgen. Het zorgt ook voor een snellere rapportering richting de overheden. Zeker een meerwaarde.
Conversie van zonne-energie
Intussen vertaalt VITO het werk dat voor VLAIO gebeurde door naar de EIC (European Innovation Council), meer bepaald bij de evaluatie van de impact van opkomende innovaties op vlak van solar-to-X technologieën. Brandstoffen, chemicaliën en materialen die direct uit zonne-energie (en eenvoudige bouwstenen zoals water, stikstof en CO2) gemaakt zijn, vormen een groeimarkt van mogelijk baanbrekende technologieën. Het is cruciaal om al in een heel vroeg stadium de technologie met de meeste impact te kiezen voor de juiste context en deze verder te ontwikkelen en aan te passen aan de noden van de maatschappij. Ook hiervoor is het analyse-instrument van VITO geschikt omdat het de impact van technologische innovaties in een vroeg stadium kan evalueren.
