Is dit hét moment om een bedrijf over te nemen?

Waarom is dit een goed moment voor een bedrijfsovername?

Lex van Teeffelen (Professor HU Business School Utrecht / Universiteit Antwerpen): “De overnamemarkt fluctueert mee met de economische conjunctuur. In de sterke jaren kan het aanbod gemakkelijk vervijfvoudigen. Dat is nu het geval. Veel kmo’s hebben de laatste jaren goed geboerd. Ze hebben meerdere werknemers, een mooi klantenbestand en een gevuld orderboekje. Bovendien zijn ze voor hun voortbestaan niet erg afhankelijk van de ondernemer. Ook de vraagprijs is meestal realistisch. Voor de overnemer is dat een mooi plaatje.”

Patrick Jordens (Coördinator Week van de Bedrijfsoverdracht bij VLAIO): “De gemiddelde leeftijd van de Vlaamse kmo-ondernemer is ook een belangrijke factor. Momenteel nadert een hele generatie zaakvoerders de pensioenleeftijd. Veel van die bedrijven komen in de eerstvolgende jaren op de markt.”

Die mensen zijn ongetwijfeld op zoek naar een overnemer?

Patrick Jordens: “Dat zou je denken, maar vaak zijn ze dat niet. Bij de 50-plussers is 30% niet bezig met de voorbereidingen op een overdracht. Bij de 65-plussers is dat 26%! Het is mooi dat ondernemers graag lang actief blijven, maar dit is spelen met vuur. Een overname kan tien jaar in beslag nemen, van de eerste stappen tot de ondertekening van het contract. Hoe langer je wacht, hoe minder sterk je staat als overlatend bedrijf.”

Lex van Teeffelen: “Door de crisis hebben veel zaakvoerders de verkoop van hun bedrijf uitgesteld. De leeftijd van de overlatende ondernemer steeg van iets ouder dan 50 jaar in 2011 naar 60 jaar in 2015. Dat is een risico. Je hebt tijd nodig om een overname goed voor te bereiden. Als je niet oplet, wordt je bedrijf onverkoopbaar.”

Patrick Jordens: “De enige oplossing is dan: liquideren en te gelde maken wat je nog kan. Vandaag gaan nog steeds gezonde bedrijven ten onder omdat de ondernemer die overname te lang uitstelt.”

Dat is toch zonde?

Lex van Teeffelen: “Zeker weten. Vooral omdat er zo ook jobs verdwijnen. Bij overdrachten gaan er per bedrijf gemiddeld 10 werknemers mee over. De impact op de werkgelegenheid van overnames is dus groot, zeker als je het vergelijkt met starters. De overgrote meerderheid van de starters zijn eenmanszaken. Als ze al personeel aanwerven, dan gaat het vaak maar om één medewerker. Voor de werkgelegenheid kan je als overheid dus beter inzetten op een goede overnamebegeleiding dan op het stimuleren van starters.”

Patrick Jordens: “Ondernemingen met bedrijfsleiders ouder dan 55 jaar zijn goed voor 300.000 Vlaamse arbeidsplaatsen. Daarom voert Vlaanderen zo’n doorgedreven overnamebeleid. We willen ondernemers sensibiliseren om er op tijd aan te denken.”

Langs de positieve kant: overgenomen bedrijven doen het vaak zeer goed.

Lex van Teeffelen: “Volgens Europese cijfers bestaat 70 tot 90% van de bedrijven vijf jaar na de overname nog steeds. Vaak draaien ze de eerste drie jaar tamelijk stabiel. Daarna beginnen ze snel te innoveren en te groeien.”

Wie presteert het best: familiaal of extern overgenomen bedrijven?

Lex van Teeffelen: “Als zoon of dochter het bedrijf overneemt, is de overlevingskans groter. Maar de omzet stijgt daar wel veel minder snel. Familiale overnemers denken meer aan de lange termijn. Externe overnemers zetten harder in op innovatie en snelle groei. Dat kan erg goed gaan, maar er zijn ook risico’s aan verbonden. Nu het economisch goed gaat, worden bedrijven weer vaker extern overgenomen. Er valt nu een flinke cent aan te verdienen voor de verkopers. In tijden van crisis stijgt het aantal familiale overnames. De ouders blijven dan vaak mee aan het stuur staan, om het bedrijf door de woelige jaren heen te loodsen.”

Toch willen veel overlaters de zaak graag aan de kinderen overlaten?

Patrick Jordens: “53% van de 50-plussers wil het binnen de familie houden. 39% denkt aan een externe overname, 8% wil liquideren.”

Komen die dromen ook uit?

Patrick Jordens: “Heel vaak niet. Uiteindelijk blijft slechts 20% binnen de familie. De kinderen blijken dan toch geen interesse te hebben, of ze zijn het niet eens over de strategie of over de waarde van het bedrijf.”

Hoe kunnen overnemers zich voorbereiden op de golf van overnameopportuniteiten die eraan komen?

Patrick Jordens: “Wees er bewust mee bezig. Denk na over hoe een overname in je groeistrategie kan passen en vorm je een realistisch beeld van de overname. Niet alleen op basis van documenten, maar ook door met de werknemers te praten. En laat je begeleiden door experts. Volg dus niet het voorbeeld van 41% van de Vlaamse overnemers, die achteraf toegaven dat ze geen uitgebreide marktstudie hebben gedaan.”