Water is een kostbare grondstof 

Het is de laatste jaren almaar duidelijker geworden: zoet water is een kostbare grondstof. Zonder water is er geen leven mogelijk, maar behalve waterschaarste kan ook wateroverlast ernstige gevolgen hebben. Door de klimaat- en biodiversiteitscrisis is de waterhuishouding van onze planeet in de war. De gevolgen hiervan worden ook steeds zichtbaarder in onze eigen regio. De waterbeschikbaarheid in Vlaanderen is laag in vergelijking met andere Europese landen (SERV, 2020). Volgens het World Resources Institute (2019) staan grote delen van Vlaanderen onder “extreem hoge druk”. 

De voornaamste onderliggende redenen voor de waterschaarste in België zijn de hoge bevolkingsdichtheid, de relatief beperkte aanwezigheid van oppervlakte- en grondwater met weinig instromende grote rivieren en het beperkt hergebruiken van water. Ook de ruimtelijke inrichting draagt bij aan de lage waterbeschikbaarheid: verharding vermindert infiltratie van hemelwater, net als het droogleggen van wetlands en het rechttrekken van waterlopen (Waterbeleidsnota 2020-2025). De opwarming van het klimaat zal deze waterstress verder negatief beïnvloeden: winters zullen doorgaans natter worden, maar zomers droger. 

Deze evolutie vormt een uitdaging voor onze gehele samenleving. Iedereen zal moeten meewerken om oplossingen te bieden, ook de bedrijven. Watertekorten zorgen voor een ontwrichting van het scheepsvaartverkeer en brengen de waterbevoorradingszekerheid in het gedrang, met ketenproblemen en/of mogelijke productievermindering of -stopzetting tot gevolg. Naarmate water een schaarser goed wordt, zal op langere termijn de prijs stijgen, met hogere productiekosten tot gevolg. In uiterste watersnood kan de industrie zelfs volledig afgekoppeld worden. Kortom: elk bedrijf doet er goed aan om duurzaam met water om te gaan en haar afhankelijkheid ervan robuuster te maken.

Hoe ga je als bedrijf duurzaam om met water? 

Manieren om duurzaam met water om te gaan en/of water te besparen kunnen erg breed gaan. Ook voor ondernemingen waarvan water geen deel uitmaakt van de kernactiviteit zijn er interessante pistes. Het gaat bijvoorbeeld om: 

• waterbesparing binnen bestaande productieprocessen en/of -toestellen
• opvang en zuivering van regenwater of het aanwenden van andere laagwaardige waterbronnen
• zuivering en hergebruik van afvalwater
• (betere) infiltratie van regenwater of geloosd en zuiver water
• waterbesparing bij niet-essentieel gebruik, zoals beregenen van bedrijfstuin of wassen van transportvloot
• verlagen van frequentie van reinigen van toestellen of vloeren
• beheersystemen van opvang, infiltratie, …
• sensibiliseren van werknemers om spaarzamer om te gaan met water
• ontzilting van zeewater of andere innovatieve technieken
• duurzamere vormen van waterbemaling 

Uit een Voka-enquête van mei 2021 blijkt dat 8 op 10 bedrijven binnen de komende vijf jaren willen investeren in waterbesparende maatregelen. Tegelijkertijd ondervinden de bedrijven nog heel wat knelpunten. Nochtans staan veel van de maatregelen zoals hierboven beschreven technisch op punt en zijn ze ook bedrijfskundig interessant.

• Weet je niet goed hoe eraan te beginnen? Lees verder onder Advies & Begeleiding hoe VLAIO je kan helpen.
• Heb je al concrete plannen? Neem een kijkje bij Financiële steun om na te gaan of je in aanmerking komt voor steunmaatregelen. 

Deze ondernemers zetten in op duurzaam waterverbruik:

Het Vlaams beleidskader rond duurzaam watergebruik: Blue deal

De Vlaamse Blue Deal wordt opgemaakt in uitvoering van het Waterwetboek (in juridische termen het Decreet Integraal Waterbeleid’ uit 2003, gecoördineerd in 2018). In 2020 lanceerde de Vlaamse Regering een eerste Blue Deal. Hiervoor werd € 75 miljoen ingezet vanuit relancebudgetten en werden tal van projecten opgestart en gerealiseerd. In juli 2025 keurde de Vlaamse Regering een nieuwe Blue Deal goed. Dit is een ambitieus en samenhangende visie die Vlaanderen beter moet wapenen tegen de gevolgen van klimaatverandering met droogte en overstromingen. Volgende strategische doelen worden vooropgezet: minder wateroverlast én minder waterschaarste, een betere bescherming van het grondwater, een betrouwbare (drink)watervoorziening en een verbeterde waterkwaliteit in onze waterlopen. De Blue Deal is een uitnodiging tot samenwerking en licht toe welke beleidsinitiatieven tijdens de huidige legislatuur zullen bijdragen aan het realiseren van die strategische doelen. VLAIO werkt mee aan meerdere acties binnen de Blue Deal.