De circulaire appelboom

Het potentieel van de appelboom 

Als schoonzoon van een fruitboer is Bart Dooms al meer dan dertien jaar op zoek naar mogelijke valorisatiepistes voor gerooide appelbomen. Een appelboom heeft een gemiddeld leven van zo’n 12 tot 15 jaar. Van het volledige arsenaal appelbomen wordt in België jaarlijks 5 à 10 procent gerooid. Dat levert  tot 32.000 ton hout op waarvan het merendeel op de brandstapel belandt. ‘De boom bevat zoveel interessante stoffen. Kunnen we daar echt niets mee doen?’ vroeg Bart zich af.  

Om verder onderzoek te doen naar de extractie van appelhout, schakelde Bart onderzoeker Hannes Withouck van Odisee hogeschool in. Dat leverde al heel wat interessante inzichten. Bart: “De appelboom bevat drie stoffen die nuttig zijn om verder te valoriseren en te extraheren: flavonoïden, ligninen en cellulose. De eerste groep heeft een antimicrobiële werking en kan dienen voor de ontwikkeling van biopesticiden en biostimulanten. Van lignine kan je vanille maken en met de cellulose kan je aan slag om tot tagatose of suikervervangers te komen.” 

Meerwaarde door samenwerking 

Om van de appelboom tot een biogebaseerd eindproduct te komen, heb je verschillende partijen nodig: de fruitsector (voor het hout), de bioraffinaderij (om de biomassastroom te verwerken tot een product) en de industrie (om toepassingen te ontwikkelen voor bv. voeding of cosmetica). Elke partij is daarbij afhankelijk van elkaar voor voldoende toelevering en afzet. Die pijnpunten en risico’s wil B³ET – dat je leest als Triple BET - weghalen via samenwerking.  

Bart: “B³ET staat voor Bio-Based Business Ecosysteem Tranformator. Samen met de fruitsector, bioraffinaderij en industrie willen we een volledig nieuw ecosysteem uit de grond stampen. Want de kracht zit in samenwerking. Alleen op die manier genereren we meerwaarde die we vervolgens met alle stakeholders in het ecosysteem kunnen delen.”  

Klankbord & connecties 

Bart: “VLAIO bedrijfsadviseur Emily Verhelst wees me op de Innovatieve Starterssteun om de valorisatiepistes verder te onderzoeken en een minimum viable ecosysteem te realiseren. Samen met bedrijfsadviseur Celina Buyle vormden ze een klankbord waardoor we onze aanvraag scherper kregen. Ze introduceerden me ook tot hun netwerk.”  

“Ook Flourishing startups – een organisatie die startups begeleidt die impact willen genereren – hielp ons bij het helder krijgen van onze doelstellingen. Dat deden we met het flourishing business canvas. Daarbij neem je ook aspecten als samenleving en milieu onder de loep. Voor nieuwe connecties en opleidingen kregen we ook ondersteuning van LRM Startup via Pitch Your seat.” 

Ecosystem Pie Model 

Bart: “Om de belangrijkste spelers voor ons ecosysteem in kaart te brengen, deden we samen met Emily en bedrijfsadviseur Katie Van den Bulck een workshop rond het ecosystem pie model. Elke stakeholder heeft zijn activiteiten, resources, toegevoegde waarde, noden etc. Het was zeer nuttig om daar met hen over te brainstormen. Het ecosystem pie model helpt om je gedachten te structureren en zorgt ervoor dat je jouw verhaal gestructureerd en visueel kan doorvertellen aan anderen.”  

“Intussen hebben we al heel wat partijen uit ons ecosysteem gesproken. We merken dat er veel openheid en welwillendheid is in vergelijking met tien jaar geleden. Er is meer Europese wetgeving, er zijn meer verplichtingen rond duurzaamheidsrapportering, veilingen moeten inzetten op waste streams etc. De timing om dit te realiseren zit dus zeker goed.” 

Intentieverklaringen 

Met verschillende stakeholders wil B³ET nu MOU’s (memorandums of understanding) ondertekenen. “Dat zijn intentieverklaringen om het ecosysteem verder uit te bouwen en te kijken naar volgende stappen”, legt Bart uit. “We willen dat stapsgewijs aanpakken: eerst de kennisinstellingen. Als zij mee in het verhaal stappen, kunnen we naar de fruitveiling gaan die we als logistieke hub voor ogen hebben. Vervolgens moet de bioraffinaderij mee aansluiten en tot slot de industrie. Met een van deze partijen willen we ook een haalbaarheidsstudie uitvoeren.” 

Ecosysteem van ecosystemen 

Bart: “Als het lukt om een ecosysteem in België op te zetten, is het potentieel nog veel groter. België vormt slechts 1,5% van de Europese fruitsector. Gelijkaardige ecosystemen opzetten in buurlanden is dus zeker iets wat we bekijken.” 

“Als kers op de taart onderzoeken we de mogelijkheden van CO₂-captatie. Kunnen we de CO₂ die de appelboom gedurende zijn leven heeft gecapteerd in een CO₂-certificaat of creditsysteem gieten en verkopen? Dat zou een extra inkomstenbron zijn voor de fruitboer en CO₂-compensatie opleveren voor de industrie.”