Op weg naar een verpakkingsvrije toekomst

Van droom naar verpakkingsvrij concept 

De naam zegt het zelf, in een verpakkingsvrije winkel kan je producten en levensmiddelen zonder verpakking vinden. Toch hadden de ambitieuze onderneemsters allemaal hun eigen reden om plastic voorgoed af te zweren.   

Klinder

Machteld richtte in 2018 de verpakkingsvrije supermarkt Klinder op in Hasselt: een droom die ze altijd al wou verwezenlijken. “Ik heb eigenlijk heel mijn leven lang gedroomd van een eigen business. Thuis wou ik alles afvalvrij krijgen en zo kwam van het ene al snel het andere. Op dit moment zijn we een supermarkt en focussen we op drie peilers: producten moeten verpakkingsvrij zijn en zoveel mogelijk lokaal en biologisch gemaakt worden. We zoeken altijd het meest duurzame alternatief.”

OHNE

Alexia is succesvol mede-oprichtster van OHNE, met ondertussen al zes verpakkingsvrije winkels in Oost-Vlaanderen en Vlaams-Brabant. “Het idee van OHNE is ontstaan in 2014, toen ik met vijf gelijkgestemden het gevoel had dat een verpakkingsvrije winkel in Gent goed zou werken. Vanuit de centrale winkel in Gent zijn we doorgegroeid naar een coöperatieve vennootschap. We focussen sterk op een duurzame en korte keten. Door goederen lokaal te produceren én te consumeren, spaar je op kilometers en maak je de verpakkingscyclus overbodig.”

Minimal

Laura Peeters gaat met haar low waste shop Minimal in Antwerpen voluit voor verpakkingsvrij in de categorie ‘non-food’. In de winkel vind je herbruikbare watjes, wattenstaafjes, rietjes of servetten, maar ook duurzame kledij, shampoo of zelfs herbruikbaar maandverband. “Minimal is echt ontstaan uit het gebrek aan het vinden van goede en duurzame producten. In de winkel kan je de producten zien, voelen en uitleg vragen zodat je ze beter kan leren kennen. Zo houden we het laagdrempelig. Bij onze winkel kan iedereen binnenkomen en direct meegenomen worden in het duurzame en circulaire verhaal. Zelfs een elektrische tandenborstel kan op het einde van zijn leven nog gerecycleerd worden. Die zaken maken heel het verhaal toch circulair.” 

Knap staaltje vrouwelijk ondernemerschap

The future is female: Machteld, Alexia en Laura zijn straffe onderneemsters die geen uitdaging uit de weg gaan, hoewel het voor een vrouw niet altijd vanzelfsprekend is om een business op de kaart te zetten. “Soms moet je als vrouw vergeten dat je vrouw bent.”, vertelt Machteld. “ We hebben de neiging om onze toon te veranderen en ons soms onderdanig op te stellen. Op je strepen staan om meer gedaan te krijgen is echt nodig.” 
 

Alexia kan goed haar mannetje staan, maar let er wel op om niet te bescheiden te blijven. “Vrouwen zijn een stuk bescheidener dan mannen wanneer het over hun business gaat, waardoor mannen sneller voorop raken. Ik probeer mijn ambities echt wel volledig op de kaart te zetten.” 

Ook voor Laura is bescheidenheid niet altijd gegrond: “Ik heb het gevoel dat vrouwelijke onderneemsters gefundeerder zijn dan mannen. Ze handelen doordacht, volgens een duidelijk vooropgesteld plan, waardoor ze hun businessmodel meer gaan onderbouwen.”

Begeleiding door een sterk netwerk

Road to Action  

Machteld volgde bij UNIZO het traject ‘Road to Action’, een individueel begeleidingstraject voor nieuwe ondernemers die willen weten op welke punten ze kunnen bijsturen. “Het traject heeft me geholpen om de uitbreiding van Klinder voor te bereiden. Bij UNIZO had ik contact met Eva Reggers en Dorien Dingenen, zij hebben mij begeleid om mijn struikelblokken in kaart te brengen en mijn businessplan te verbeteren. Ik was ook genomineerd voor ‘Belofte van het Jaar’ bij de WOMED Award van Markant VZW, samen met UNIZO en VLAIO. Dat heeft me heel wat voordelen en visibiliteit bezorgd.”

Sociale InnovatieFabriek

Voor OHNE werd er vrijwel meteen op zoek gegaan naar gegronde expertise, vertelt Alexia. “We zijn meteen gaan rondkijken waar er expertise zat voor ons concept. Zo kwam ik uit bij de Sociale InnovatieFabriek. Zij begeleiden, ondersteunen en promoten sociaal ondernemerschap ten voordele van maatschappelijke uitdagingen. Een fantastische partner die me met interessante mensen in contact heeft gebracht en onze businessuitdagingen heeft aangepakt. Zij hebben mij o.a. ook ingelicht over de subsidie ‘sociaal ondernemen - oprichting’, waarvoor VLAIO in de beoordelingscommissie zat.”

VLAIO

Laura nam als straffe onderneemster zelf de touwtjes in handen: “Net voor de coronacrisis werd ik erop gewezen dat ik bij VLAIO terecht kon voor financiële hulp en steun, maar algemeen heb ik niet veel instanties geraadpleegd. Nu ik VLAIO iets beter ken, ben ik zeker wel van plan om eens met hen te gaan praten, omdat ze echt focussen op de ondernemers en niet zomaar trajecten aanbieden.”

Naar een zero waste toekomst 

Duurzaam ondernemen is niet langer een keuze, maar een absolute must. Daarom willen Machteld, Alexia en Laura ook een leefbare toekomst veiligstellen. 

“Ik heb ooit een uitspraak gedaan dat ik vier winkels wil tegen 2030.”, vertelt Machteld. ”Misschien ambitieus, maar een duidelijk streefdoel.”

Ook Alexia ziet nog veel uitdagingen om naartoe te werken: “Verpakkingsvrij moet voor iedereen toegankelijk worden. Wij willen graag onze schouders zetten onder innovatieve projecten en drempels rond het verpakkingsvrije nog meer doen verdwijnen. Ik droom ervan om te blijven innoveren en denk al na over ‘the next step’ in het verpakkingsvrije verhaal.”

Laura opent deze zomer weer haar Minimal bar: “De bar staat natuurlijk ook in het teken van het duurzame en circulaire verhaal. Je kan er terecht voor een lekker hapje en drankje, ik denk er bijvoorbeeld aan om vegan taart aan te bieden. Verder heb ik voor de webshop nog heel veel ideetjes, maar wil ik nu vooral groeien in wat ik nu doe. Daarna zien we wel verder.”