Energieneutrale sluizen: groene energie uit stromend water

Demeyer NV werkt voor industriële productiebedrijven, maar voert daarnaast ook infrastructuurwerken uit (mechanica van bruggen en sluizen) en maakt special tooling voor offshore-installaties. Die range geeft het bedrijf een brede inkijk in verschillende sectoren – zeker als je weet dat hun activiteitenscope van revisie en repair over subcontracting tot all-in projecten reikt. 

“Zo krijgen wij een alomvattend beeld van maakbare oplossingen”, vertelt general manager Dirk De Meyer. “Het maakt bovendien interessante technische kruisbestuivingen mogelijk, waarbij we oplossingen uit één sector innovatief in een andere toepassen. Bij werken in de havens bijvoorbeeld stelden we vast dat er zich in sluizen een enorm volume aan water verplaatst. Onze ingenieurs zagen meteen het potentieel om iets met die waterkracht te doen. Door onze mechanica knowhow, onze kennis van de nationale offshoremarkt - die veel met technologie rond energieopwekking bezig is - en onze banden met havens, legden we snel de puzzel. Wat als we een waterturbine bouwen die - gemonteerd op een sluis - elektrische energie opwekt op basis van waterkracht?”

Proof of the pudding

“Samen met Port of Antwerp  hebben we in 2017 het O&O-pilootproject HydroPower opgestart in de Kallosluis in Antwerpen”, aldus Carl Bosteels, verantwoordelijke voor IT & Innovatie bij Demeyer NV. “Ons doel: een hoogrenderende hydroturbine die optimaal waterkracht in elektrische energie omzet. Om de complexe werking en stroming te visualiseren hebben we ondermeer van CFD (Computational Fluid Dynamics )  en VR ( Virtual Reality ) technologie gebruik gemaakt. Uit dat – succesvol afgeronde – project hebben we veel geleerd. Want een oplossing bedenken is éen zaak, de bouw en werking een ander. The proof of the pudding is nog altijd in the eating.”

“Je moet vooral een visie hebben en erin geloven”, vult Dirk Demeyer aan. “Groene getijdenenergie uit stromend water halen is namelijk iets dat wereldwijd nog in de kinderschoenen staat. Maar voor ons is innovatie dé facilitator van groei. Zowel intern – door efficiënter te werken – als extern – door innovatieve oplossingen al dan niet sectoroverschrijdend bij klanten te implementeren.”

Het eerste O&O-project, met een potentieel van 170 kilowatt, bevestigde de mogelijkheid om energie uit waterkracht te halen door middel van mechanica en de werking van het sluiscomplex op termijn energieneutraal te maken. 

Europese havens vergroenen

“Maar we hebben te veel een pioniersmentaliteit om het daarbij te laten”, gaat Dirk verder. “We wilden dat potentieel echt aanboren door ook een generator te ontwikkelen die de mechanische energie effectief omzet in elektrische energie. Daarbij keken we eerst naar de verschillende generatortypes op de markt, maar die vertoonden allemaal rendementsverlies. Dus hebben we bij wijze van tweede O&O-project beslist om onder de naam PowerGen zelf een modulaire hoogrendementgenerator te bouwen. Daarvoor werkten we met UGent samen. Die brachten niet enkel de nodige expertise bij, maar stelden ook een testomgeving ter beschikking. Een serieus engagement, als je weet dat tussen idee en testen twee jaar zat.”

Bij VLAIO vond De Meyer NV dan weer de nodige financiële steun om die twee O&O-projecten te realiseren. Dries Dezittere, projectadviseur van VLAIO licht toe: “De Meyer zag het potentieel om energie te winnen uit de werking van sluizencomplexen. Er waren heel wat technische uitdagingen aan de ontwikkeling van de turbine. Met de steun van VLAIO durfden ze het aan om zo’n turbine te ontwikkelen, waarmee ze het potentieel effectief aantoonden. Toen er geen optimale generator voor deze toepassing op de markt voor handen bleek, besloot het bedrijf om met de UGent in zee te gaan en er zelf één te ontwikkelen. Dit was meteen de aanleiding van het tweede door VLAIO gesteunde project. De samenwerking toont aan dat De Meyer, die reeds in heel wat technische disciplines en markten thuis is, zijn kennis en kunnen steeds verder wil uitbreiden.“

“Maar VLAIO is meer dan alleen een subsidiepartner”, benadrukt Carl Bosteels. “Via hen kregen we ook vlot toegang tot een breed innovatienetwerk en -ecosysteem én kwamen we in de kijker bij PIONEERS, een consortium dat zich inzet voor de vergroening van de Europese havens. En ook bij het uitwerken van de O&O-dossiers was VLAIO een grote hulp: het vraagt heel wat focus en werk om het dossier gevalideerd te krijgen, zeker als je dat niet gewend bent. VLAIO-bedrijfsadviseur Geert Huyghebaert was heel bereikbaar voor onze dossiervragen en diende ook als klankbord voor wat betreft de haalbaarheid van onze projecten. Dat hield ons scherp en alert.”